Çeneli kırıcılar, sert ve aşındırıcı malzemelerin (kaya, maden cevheri, beton vb.) boyutlarını küçültmek için kullanılan mekanik ekipmanlardır. Temel olarak sabit ve hareketli olmak üzere iki çeneden oluşur. Hareketli çene, eksantrik bir mil tarafından tahrik edilerek malzemeyi sabit çeneye doğru sıkıştırır ve kırma işlemini gerçekleştirir. Bu süreçte malzeme, yüksek basınç kuvvetleriyle parçalanarak istenen boyuta indirgenir.

Ana Bileşenler:

  • Sabit Çene: Kırma odasının sabit duvarını oluşturan plaka.

  • Hareketli Çene: Eksantrik mil ile bağlantılı, ileri-geri hareket eden çene.

  • Eksantrik Mil: Hareketli çeneyi tahrik eden ve dönme hareketini lineer harekete çeviren şaft.

  • Toggle Plakası (Salıncak Plakası): Aşırı yük durumunda kırılarak makineyi koruyan emniyet mekanizması.

  • Ayarlama Mekanizması: Çıkış ağzı aralığını kontrol ederek kırılmış malzemenin boyutunu belirler.

Çalışma Prensibi:
Malzeme, besleme haznesinden kırma odasına aktarılır. Hareketli çene, eksantrik milin dönmesiyle periyodik olarak sabit çeneye yaklaşır ve uzaklaşır. Bu hareket sırasında malzeme sıkıştırılarak kırılır. Kırılan parçalar, çıkış ağzından tahliye edilir. Çıkış boyutu, ayar mekanizması ile milimetrik hassasiyette kontrol edilebilir.

Kullanım Alanları:

  • Madencilik: Cevherlerin birincil kırılması.

  • İnşaat: Agrega üretimi (kum, çakıl).

  • Geri Dönüşüm: Beton ve molozların yeniden kullanım için kırılması.

Avantajlar:

  • Yüksek verimlilik ve dayanıklılık.

  • Basit tasarım ve kolay bakım.

  • Geniş malzeme yelpazesinde kullanım imkanı.