Agrega üretme sistemi, inşaat ve sanayi sektörlerinde yaygın olarak kullanılan farklı boyutlardaki taş, çakıl, kum ve kırma taş gibi malzemelerin üretildiği bir sistemdir. Agrega, beton, asfalt, dolgu ve yol yapımında temel malzeme olarak kullanılır. Doğal taş ocaklarından veya dere yataklarından elde edilen taşlar, belirli bir tane boyutuna getirilmesi ve istenmeyen bileşenlerden arındırılması için kırma, eleme ve yıkama işlemlerinden geçirilir.

Bu sistem, yüksek verimlilikle agrega üretmek için çeşitli makineler ve işleme aşamalarından oluşur. Agrega üretimi, kalite ve tane boyutuna göre sınıflandırılan malzemeleri elde etmeye yönelik bir dizi mekanik ve kimyasal işlemi içerir.

Agrega Üretme Sisteminin Çalışma Prensibi ve Aşamaları

1. Hammadde Kaynağı ve Taşınması

Agrega üretimi için ana hammaddeler doğal taş ocaklarından veya dere yataklarından çıkarılan büyük kaya bloklarıdır.

  • Bu malzemeler kamyonlar veya konveyör bantlar ile tesisin besleme ünitesine taşınır.
  • Hammaddeler genellikle kireçtaşı, granit, bazalt, dolomit veya dere çakılı gibi malzemeler olabilir.

2. Ön Eleme ve Safsızlıkların Ayrılması

Tesise gelen büyük kaya parçaları, ön eleme işlemiyle büyük ve küçük boyutlara ayrılır.

  • Kil, toprak ve organik malzemelerden arındırılır.
  • Metal ve diğer istenmeyen maddeler manyetik separatörler ile ayrıştırılır.

3. Kırma İşlemi

Kayaçlar, farklı boyutlardaki agregaların üretilmesi için kırma makinelerinde işlenir. Kullanılan kırıcı türleri:

  • Çeneli Kırıcılar: Büyük blokları daha küçük parçalara ayırır.
  • Konik Kırıcılar: Orta sertlikteki malzemeleri kırar ve daha düzgün tane boyutu oluşturur.
  • Darbeli Kırıcılar: Yumuşak ve orta sert malzemeleri kırmak için kullanılır.
  • Merdaneli Kırıcılar: Daha ince malzeme elde etmek için tercih edilir.

4. Eleme İşlemi

Kırılan taşlar, titreşimli eleklerden geçirilerek belirli tane boyutlarına ayrılır. Eleme işlemi sayesinde agregalar kullanım amacına uygun şekilde sınıflandırılır.

  • 0-4 mm (İnce Kum): Beton ve sıva harçlarında kullanılır.
  • 4-8 mm (İnce Agrega): İnce beton ve yol kaplamalarında tercih edilir.
  • 8-16 mm (Orta Boy Agrega): Hazır beton üretiminde kullanılır.
  • 16-32 mm (Büyük Boy Agrega): Asfalt ve drenaj sistemlerinde tercih edilir.

5. Yıkama ve Arındırma İşlemi (Opsiyonel)

Agreganın içinde bulunan toz, kil ve ince partiküllerin temizlenmesi için yıkama işlemine tabi tutulur.

  • Yıkama tamburları veya yüksek basınçlı su püskürtme sistemleri kullanılır.
  • Bu işlem, agreganın beton ve asfalt kalitesini artırır.

6. Depolama ve Nakliye

İşlenmiş agrega, kullanım alanına göre depolanır ve taşınır.

  • Depolama silolarında veya açık alanlarda stoklanır.
  • Kamyonlar, gemiler veya trenler ile inşaat sahalarına sevk edilir.

Agrega Üretme Sisteminin Kullanım Alanları

1. İnşaat ve Beton Üretimi

  • Hazır beton ve prekast beton üretiminde kullanılır.
  • Binaların temel malzemesi olarak kullanılır.

2. Yol ve Asfalt Yapımı

  • Karayollarında asfalt ve dolgu malzemesi olarak tercih edilir.
  • Alt temel ve üst tabaka için farklı tane boyutlarında agrega gereklidir.

3. Demiryolu Balastı

  • Demiryolu raylarının altında dolgu malzemesi olarak kullanılır.

4. Drenaj ve Altyapı Projeleri

  • Drenaj sistemlerinde suyun akışını düzenlemek için kullanılır.